بررسی پتانسیل کارآفرینی گردشگری فرهنگی در جامعة عشایر قشقایی ایران

کوچ‌نشینی کهن‌ترین شیوة زیست بشر است که پابرجا بودن آن تا عصر حاضر از بزرگ‌ترین جاذبه‌های این شیوة معیشت است. دیدنی‌های زندگی کوچ‌نشینی می‌تواند جذابیت‌های بسیاری برای گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد و به صنعت گردشگری کشور کمک کند. اما امروزه تغییر نگرش در زندگی کوچ‌نشینی و عشایری، نبود فرصت‌های اقتصادی، مشکلات فرهنگی و زیست‌محیطی، شکست پیوندهای اجتماعی و مشکلات این نوع زندگی از یک ‌طرف و رشد و توسعة کشور از سوی دیگر هر روز عرصه را بر کوچ‌نشینان تنگ‌تر و آنان را برای ادامة این شیوة زیستی دل‌زده می‌کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی پتانسیل‌های کارآفرینی گردشگری قومی انجام ‌شده است تا با شناسایی این پتانسیل‌ها، زمینه‌ای برای بهره‌گیری از آن‌ها در کارآفرینی و اشتغال‌زایی، درآمدزایی و درنهایت فرصتی برای احیای آداب‌ورسوم و بهبود وضعیت معیشت مردم عشایر قشقایی از طریق گردشگری قومی فراهم شود. این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از ابزارهای مصاحبه و مشاهده انجام ‌شده است. مصاحبه با یازده نفر از کارآفرینان گردشگری عشایری به روش گلوله‌برفی انجام پذیرفت. مشاهده نیز از دو تیرة عشایری گردشگرپذیر به‌صورت مشارکتی به‌عمل آمد. درنهایت نتایج تحلیل‌ها نشان داد که تمام اجزای زندگی عشایری پتانسیلی برای کارآفرینی گردشگری است. بر‌اساس نتایج مصاحبه‌ها، گردشگری عشایری موجب اشتغال‌زایی، احیای پوشاک، مهارت‌های تولید سنتی و صنایع‌دستی می‌شود. اما مشاهدات نشان داد که گردشگری عشایری، برخلاف انتظار، موجب اشتغال‌زایی و کسب درآمد نشده و بر احیای پوشاک، صنایع‌دستی و تولیدات بومی تأثیر چندانی نداشته است.